Ekspedycja jakubowa latem 2013 roku powróciła do malowniczego Przeczna, by raz jeszcze zbadać wnętrze prezbiterium tutejszego kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego.
Więcej o Przecznie można przeczytać w dziale Wykopaliska Przeczno – sezon 2012.
Archeologia jakubowa w Przecznie 2013 – kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Przecznie – widok od południowego wschodu w trakcie remontu wieży w roku 2013
Prace trwały od 1 do 10 lipca 2013 r. i stanowiły bezpośrednią kontynuację badań z sezonu 2012. Wówczas w prezbiterium odkryto m.in. kamienną podstawę średniowiecznego ołtarza. Pragnieniem opiekuna świątyni – Księdza Proboszcza dr Wacława Dokurno jest trwałe wyeksponowanie tych reliktów poprzez zamontowanie w podłodze prezbiterium szklanej płyty, pozwalającej dojrzeć to założenie. Ponadto niebawem w świątyni zostanie wykonany nowy ołtarz posoborowy, który swoją formą ma nawiązywać do wspomnianych średniowiecznych wzorców. W związku z powyższymi planami konieczne stało się pełne odsłonięcie odkrytego fundamentu poprzez zbadanie nieeksplorowanej dotąd północnej części chóru (tak dla pewności przypominamy, że chór oznacza właśnie prezbiterium!) oraz przeprowadzenie wyprzedzających prac archeologicznych w miejscu, w którym stanie nowy ołtarz. Całością badań kierowała dr hab. Krystyna Sulkowska-Tuszyńska, prof. UMK z Instytutu Archeologii UMK.
Archeologia jakubowa w Przecznie 2013 – kapliczka św. Jana Nepomucena w Przecznie oraz 5/8 przeczneńskiej ekspedycji AD 2013
Celami badawczymi było odsłonięcie północnej strony fundamentu średniowiecznego ołtarza, rozpoznanie fundamentu północnej ściany prezbiterium, rozpoznanie kolejnych ewentualnych pochówków w tej partii kościoła oraz poznanie szeroko pojętej kultury materialnej dawnych przeczneńskich parafian.
W trakcie prac założono jeden duży wykop (W-5/13) obejmujący swym zasięgiem północną strefę prezbiterium oraz stanowiący jego poszerzenie mniejszy wykop w centralnej części chóru (w miejscu planowanego fundamentu nowego ołtarza).
Archeologia jakubowa w Przecznie 2013 – Ewa, Ania, Kasia i Tomek przy pomiarach 🙂
Z całą pewnością realizacja celów „fundamentowych” (a nawet można śmiało rzec w tym wypadku – fundamentalnych) przebiegła pomyślnie. Nie tylko udało się odsłonić w pełni ową kamienną gotycką podstawę ołtarza, ale również natrafiono na kilka skupisk kamieni, pochodzących z rozbiórki/przebudowy(?) tego założenia. Część z nich prawdopodobnie zostanie użyta wtórnie podczas murowania nowego ołtarza. Rozpoznano również w dalszym stopniu fundament samej świątyni charakterystycznie osadzony w warstwie bardzo twardej gliny.
Archeologia jakubowa w Przecznie 2013 – gdzie najłatwiej znaleźć Ewę na wykopaliskach? Najpewniej przy rysunku 🙂 W tym wypadku pochyla się z troską nad naszym fundamentem średniowiecznego ołtarza, który obok można zobaczyć w „artystowskim” ujęciu ze sprzętem archeologicznym…
W trakcie eksploracji północnej partii prezbiterium odkryto dwa pochówki, najprawdopodobniej pochodzące już z okresu nowożytnego. Groby, mimo bardzo czytelnych zarysów trumien były mocno zniszczone, a w jednym przypadku z całego szkieletu zachowały się zaledwie dwie kości. W jednym z pochówków znajdowały się niewielkie strzępki tkanin – być może z obicia trumny.
Archeologia jakubowa w Przecznie 2013 – Madzia i Ewa podczas eksploracji jednego z pochówków…
Sezon 2013 nie okazał się tak obfity w odkrycia materiału ruchomego, jak miało to miejsce rok wcześniej. Pozyskano kilkadziesiąt ułamków naczyń ceramicznych i podobną ilość fragmentów szkła, w tym reliktów szklanych pucharków, a także kilka przedmiotów metalowych i monet.
Archeologia jakubowa w Przecznie 2013 – i takie chwile były na wykopaliskach… 🙂
Badania w 2013 roku zakończyły przygodę ekspedycji jakubowej w Przecznie. W najbliższych latach nie planuje się prowadzenia tu dalszych prac archeologicznych, przynajmniej nie wewnątrz samego kościoła.
Archeologia jakubowa w Przecznie 2013
Dwa sezony wykopalisk przeczneńskich należy uznać za bardzo owocne. Doprowadziły one do rozpoznania fundamentów prezbiterium oraz częściowo fundamentów wieży i nawy oraz odkrycia kamiennej podstawy średniowiecznego ołtarza. W trakcie badań rozpoznano także jedną z kwater dawnego cmentarz przykościelnego oraz pochówki wewnątrz prezbiterium. Do niezwykle emocjonujących wydarzeń należy zaliczyć zbadanie w 2012 roku grobowca Znanieckich na granicy nawy i prezbiterium. W trakcie rozpoznawania strefy pomiędzy kościołem a plebanią odkryto ślady późnośredniowiecznego obiektu, zapewne o gospodarczym przeznaczeniu. Pozyskano wreszcie szereg ułamków naczyń ceramicznych późnośredniowiecznych i nowożytnych, fragmenty szkła i metali oraz ceramiki budowlanej, relikty odzieży, tkanin i ozdób trumiennych, guziki oraz zbiór kilkudziesięciu monet.
W planach ekspedycji jest przygotowanie – oprócz bieżących opracowań i artykułów – dużej pracy monograficznej, poświęconej przeczneńskim odkryciom, które być może zostaną też w przyszłości uwiecznione w samym Przecznie, w przykościelnym muzeum.
Archeologia jakubowa w Przecznie 2013 – DO WIDZENIA, PRZECZNO!
Nasza ekipa AD 2013:
dr hab. Krystyna Sulkowska-Tuszyńska, prof. UMK
mgr Katarzyna Błoch, mgr Anna Cicha, mgr Joanna Struwe, Anna Bassara, Magda Czadrowska, Ewa Wielocha, Tomasz Sarnowski
Archeologia Jakubowa 